Hallux valgus (scheve grote teen)

Over de oorzaak van hallux valgus is nog weinig bekend. Het volgende kan een rol spelen:

• Aanleg
• Reumatische aandoeningen, artrose of ontstekingen in de gewrichtjes tussen de middenvoetsbeentjes- of teenkootjes.
• Te veel of te weinig beweeglijkheid in het gewricht tussen de grote teen en de middenvoet.

Het is niet zeker of hallux valgus ook kan ontstaan door het dragen van te krappe schoenen.

Hallux valgus is goed te behandelen zonder operatie (conservatief). Het begint met een goed schoenadvies. Hierover maakte Thuisarts.nl een filmpje.

Mogelijkheden
We zetten op een rijtje welke behandelingen er zijn zonder operatie. Niet elke behandeling is voor iedereen geschikt. Uw behandelaar bespreekt dit met u. Dat kan zijn een huisarts, fysiotherapeut, podotherapeut of registerpodoloog.

• Hebben de pijnklachten bij hallux valgus te maken met de breedte, lengte en/of hakhoogte van uw schoenen? Dan kunnen schoenaanpassingen van gewone schoenen of (semi)orthopedische schoenen helpen.
• Veroorzaakt de hallux valgus pijn in de rest van de voorvoet? Dan kunnen speciale zooltjessteunzolen (deze heten supplementen of voetorthesen) helpen tegen de pijn. Ook schoenaanpassingen zijn mogelijk.
• Is de beweging in uw enkel of grote teen beperkt? Dan kan fysiotherapie of manuele therapie helpen die beweeglijkheid te vergroten. Een aanpassing in uw schoen(en) ondersteunt die behandeling. Daardoor kunt u uw voet(en) beter gebruiken en dat kan de klachten verminderen.
• Heeft u huidklachten tussen uw tenen? Er zijn zogenoemde teenspreiders. Ze houden uw tenen uit elkaar, waardoor uw huid geneest. Orthesen (speciale zooltjes) kunnen hetzelfde effect hebben.
• Nachtspalken en tape om de teen in de juiste stand te brengen geven meestal geen blijvende verbetering. Dit heeft daarom niet de voorkeur.

Een operatie brengt altijd risico’s met zich mee en er is altijd kans op complicaties (problemen). Bij hallux valgus bestaat de kans op:

• (pijnlijke) Stijfheid in het gewricht van de grote teen
• Wondinfectie
• Als bij er schroefjes worden geplaatst, kunnen die irritatie geven. Bijvoorbeeld als een rand van een schoen erop drukt.
• Het terugkeren van de grote teen in de oude stand
• Langdurige zwelling of pijn
• Trombose
• Zenuwbeschadiging
• Nabloeding
• Pijnlijk litteken
• Slijtage van het gewricht van de grote teen
• Stoornis in de doorbloeding van het middenvoetsbeentje waardoor een stukje bot kan afsterven (botnecrose)
• Hallux varus: dit is het tegenovergestelde van hallux valgus. Bij hallux varus wijst de grote teen te ver van de tweede teen vandaan.

Of het allemaal goed gaat, merkt u zelf het beste. Kunt u weer gewoon lopen? Is uw voet nog gevoelig, of heeft u nog pijn?
Ook op röntgenfoto’s kunnen we zien hoe het herstel gaat. Tijdens of direct na de operatie wordt een röntgenfoto van uw voet gemaakt, zonder dat u erop staat. Zes tot acht weken na de operatie volgt een röntgenfoto als u op uw voet staat. Als blijkt dat het bot nog niet genoeg hersteld is, of als u nog klachten heeft, dan is soms herhaling van de röntgenfoto na 3 maanden zinvol.

Pijn
In de periode dat uw voet geneest, is uw voet gevoelig. Sommige mensen vinden dat het meevalt, maar veel mensen hebben meer pijn dan ze hadden verwacht. Tijdens het herstel kunt u pijnstillers gebruiken. Uw orthopedisch chirurg geeft u hierover advies en vertelt u wie uw contactpersoon is als u vragen heeft.

Het is belangrijk dat u naar uw lichaam luistert: herstel vraagt nu eenmaal tijd.

Nabehandeling
De nabehandeling is voor een groot deel afhankelijk van het type behandeling dat u krijgt. Het verschilt per persoon, maar gaat ongeveer zo:

• Direct na de operatie. De eerste 2 tot 14 dagen na de operatie krijgt u een drukverband of gips. De keuze is afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden en van de operatietechniek. Bij sommige technieken mag u de voet nog niet direct belasten. Bij andere technieken mag u de voet belasten met gebruik van een loophulpmiddel zoals de achtervoetloopschoen. Deze schoen zorgt ervoor dat u minder druk heeft op uw voorvoet en uw grote teen.
  De voet is meestal dik en pijnlijk. Dit kan tot 2-3 maanden na de operatie duren.
• Kort na de operatie. Na 3-14 dagen heeft u de eerste controle. Deze afspraak is met de orthopedisch chirurg of met de gipsverbandmeester. Als direct na de operatie nog geen röntgenfoto is gemaakt, gebeurt dat nu. Als de hechtingen niet oplosbaar zijn, worden ze nu verwijderd.
  Afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden en de operatietechniek krijgt u een verband, (afneembaar) voorvoetgips (een zogenoemde spica) en een achtervoetloopschoen of een gipsschoen. Als u een afneembaar voorvoetgips krijgt, kunt u na 2 weken uw voet weer voorzichtig belasten en de beweeglijkheid van de grote teen oefenen. Wordt de pijn erger, of ontstaat er zwelling, dan doet u het rustiger aan.
• 2-4 weken na de operatie. Als u zittend werk heeft, kunt u dit na 2-4 weken weer oppakken.
• 6-8 weken na de operatie. Dan vindt de tweede controle plaats. Er wordt weer een röntgenfoto gemaakt en het gips (en evt. de achtervoetloopschoen) wordt verwijderd. U mag nu op wijde schoenen lopen en uw grote teen volop gebruiken.
  Het is verstandig om de beweeglijkheid van de grote teen te oefenen. Deze blijft over het algemeen 3-6 maanden stijf na de operatie.
  Als u staand werk heeft, kunt u dit over het algemeen nu oppakken.
• 12 weken na de operatie. De meeste patiënten kunnen nu weer gewone schoenen aan.
• 3-6 maanden na de operatie. U kunt langzaam en voorzichtig gaan sporten. Voorwaarde is een volledige botgenezing.
• 1 jaar na de operatie. Bij de meeste mensen duurt volledig herstel een jaar.

Extra behandeling
Meestal is er geen extra behandeling nodig. Als dat wel nodig is, verwijst uw orthopedisch chirurg u naar een fysiotherapeut, ergotherapeut, orthopedisch schoenmaker, podotherapeut of naar een registerpodoloog. Dit is bijvoorbeeld het geval als:

• U niet zelfstandig kunt lopen
• Het herstel goed gaat, maar u in het dagelijks leven problemen houdt van uw voet.
• U anders loopt dan u gewend was.
• U pijn houdt in het voorste deel van uw voet.
• De stand van uw voet en/of uw tenen niet is zoals het zou moeten zijn.
• U problemen heeft om schoenen te vinden waarmee u gemakkelijk en zonder pijn kunt lopen.

Het doel van de behandeling is dat u (vrijwel) geen pijn meer heeft in uw voet en dat u met en zonder schoenen weer goed kunt bewegen. Bij sommige mensen is een behandeling zonder operatie hiervoor voldoende. Bedenk u vooraf dat het niet zeker is dat u na de behandeling (zonder of met operatie) weer álles kunt doen.

Uit ervaringen van patiënten weten we dat veel mensen de operatie en het herstel onderschatten. Het herstel duurt een jaar en die periode kunt u uw behandelde voet(en) niet volledig belasten. Ook dit is een reden om eerst een behandeling zonder operatie te starten. Volgt er daarna een operatie, bespreek dan met uw orthopedisch chirurg waar u in uw situatie rekening mee moet houden (bijvoorbeeld: werk, sport en andere hobby’s, vakantie).