Spondylolyse en spondylolisthesis
Een spondylolyse is een wervelboog die aan de zijkant onderbroken is. Een spondylolisthesis is een wervel die naar voren verschoven is ten opzichte van de onderliggende wervel.
Wat is het?
Wat is het?
Bijna altijd is de wervelboog gesloten, maar soms niet.
Als een wervelboog aan de zijkant onderbroken is, heet dat spondylolyse. Dat kan erfelijk zijn. Ongeveer 6 procent van de mensen in Nederland heeft zo’n onderbroken wervelboog. Maar zo’n breuk kan ook ontstaan bij een (sport)ongeval. Wie een wervel met een onderbroken wervelboog heeft, hoeft daar geen last van te hebben. Maar het kan pijnklachten geven.
Als de wervelboog onderbroken is, kan de wervel naar voren schuiven ten opzichte van de onderliggende wervel. Dat heet: spondylolisthesis. Zo’n verschuiving kan ook gebeuren bij een gewone wervel, vooral als de tussenwervelschijf is versleten en de gewrichtbandjes zwak zijn. Dat heet degeneratieve spondylolisthesis: een verschoven wervel door slijtage.
Door het schuiven kunnen de zenuwen die vanuit het ruggenmerg naar de benen lopen, bekneld raken. Dat geeft uitstralende pijn naar de benen. Soms is er minder gevoel of kracht in de benen. Of tintelingen, of een doof gevoel.
Het onderzoek
Het onderzoek
Op een röntgenfoto kunnen we zien of de wervelboog onderbroken is en of er wervels verschoven zijn. In combinatie met een MRI-scan zien we of tussenwervelschijven zijn versleten en of er zenuwen bekneld zijn. Bij twijfel bevestigen we met een plaatselijke verdoving van een mogelijk beknelde zenuw of deze zenuw de klachten veroorzaakt.
Behandeling zonder operatie
Behandeling zonder operatie
De behandeling start bijna altijd met paracetamol of ontstekingsremmende pijnstillers (de zogenoemde NSAID’s) en oefentherapie. Bij veel mensen geeft dat voldoende verlichting. Een korset kan de rug ondersteunen en ervoor zorgen dat de pijnklachten verder afnemen.
Bij deze behandeling bespreekt u ook hoeveel last u heeft van de pijn en hoe u daarmee kunt omgaan. Soms is het verstandig om thuis of op het werk wat zaken aan te passen. Meer afwisseling in de houding, bijvoorbeeld, of geen zware tassen meer tillen.
Voor een aantal mensen is dit allemaal niet voldoende. Pijnbestrijding kan dan helpen. Dan verdooft de pijnspecialist bijvoorbeeld een zenuw, zodat u de pijn minder voelt.
Als de behandeling niet voldoende helpt, kunt u met uw wervelkolomchirurg de mogelijkheden van een operatie bespreken. Hij of zij zal u vertellen wat u mag verwachten, en welke risico’s er zijn. U moet rekenen op een revalidatie van een aantal maanden tot een half jaar.
Operatie
Operatie
Bij spondylolyse
Bij de meeste mensen jonger dan 30 jaar met goede tussenwervelschijven, is het mogelijk de onderbroken boog van de wervel te herstellen. De wervelkolomchirurg verwijdert dan het bindweefsel in en rondom de onderbreking, vult dit met botweefsel en zet dit vast met een schroef.
Mensen ouder dan 30 jaar hebben vaak al enige slijtage van de tussenwervelschijven. Dan is het herstel van de onderbroken wervelboog meestal niet mogelijk. In plaats daarvan zet de wervelkolomchirurg wervels aan elkaar vast. Dat heet spondylodese.
Spondylolisthesis
Bij een spondylolisthesis is het belangrijk of u ook uitstralende pijn heeft naar één of naar beide benen. Als dat zo is, zijn er zenuwen bekneld door het verschuiven van de wervel. Bij de operatie zal de wervelkolomchirurg de zenuwen vrijmaken. Dat heet decompressie. Daarvoor kan het nodig zijn de boog van de wervel helemaal te verwijderen. Zo’n decompressie gaat meestal samen met het vastzetten van wervels, de spondylodese. Dit maakt de rug weer stabiel.
Resultaat
Na een operatie voor spondylolyse of spondylolisthesis is bij 7 van de 10 mensen de rugpijn veel minder. Dat geldt bij 9 op de 10 mensen voor de beenpijn. Zij ervaren een stabiele rug en kunnen weer heel veel doen; thuis, bij hun hobby en op het werk. Afhankelijk van de hobby en het werk duurt het korter of langer om de conditie weer op te bouwen. Bij zwaar lichamelijk werk en bij werk waarbij u uw rug veel beweegt, kunnen aanpassingen (tijdelijk) nodig zijn.
Registratie
De wervelkolomchirurgen in Nederland zijn orthopedisch chirurgen of neurochirurgen. Zij hebben zich gespecialiseerd in de wervelkolom. Voor de kwaliteit van zorg registreren de zij hun ingrepen in een register van operaties aan de wervelkolom.
De wervelkolomchirurgen registreren ook hoe patiënten de behandeling en de resultaten ervaren. Hiervoor krijgt u meerdere keren een vragenlijst. Fijn als u deze invult!
Meer informatie over de operatie
Hoe bereidt u zich voor? Wie geeft welke informatie? Hoe gaat het op de operatiekamer? Wie zijn er aanwezig?