Meniscusscheur
In de knie zit aan de binnen- en buitenkant een meniscus. Beschadigingen aan een meniscus komen veel voor; er zit dan een kleine of grote scheur in.
De knie
De knie
De knie is een scharniergewricht. Het bestaat uit drie botdelen: het scheenbeen, het dijbeen en aan de voorkant de knieschijf. Midden in het kniegewricht liggen de voorste en de achterste kruisband. Deze voorkomen dat het onderbeen tijdens het lopen en het maken van draaibewegingen te ver naar voren of naar achteren schuift.
Tussen de botuiteinden, aan de binnen- (mediaal) en buitenkant (lateraal) van de knie, zit de meniscus, een soort stootkussen. De binnen- en de buitenmeniscus vangen schokken op, zorgen ervoor dat het kniegewricht soepel beweegt en geven de knie stabiliteit.
Klachten
Klachten
Mensen met een beschadigde meniscus klagen over:
- Pijn of een klikkend gevoel in de knie
- Een dikke knie door vocht (hydrops). Hierdoor lukt het niet meer om het been helemaal te strekken.
- De knie kan op slot schieten.
De klachten kunnen plotseling ontstaan, bijvoorbeeld bij sport, een draaibeweging, een diepe hurkzit of een ongeval. De klachten kunnen ook langzaam ontstaan.
Meteen koelen
Meteen koelen
Na een verkeerde beweging of een val koelt u de knie zo snel mogelijk, liefst direct. Dit gaat de zwelling tegen. U start met 20 minuten koelen, dan 20 minuten zonder koelen en dan nog een keer 20 minuten koelen. Herhaal dit 3 tot 5 keer per dag, tot 48 uur na het ontstaan.
Loop zo min mogelijk. Belast de knie het liefst helemaal niet. Ook dat voorkomt of beperkt de zwelling. Maak wel draaibewegingen met de voet en enkel, want dat is goed voor de bloedcirculatie.
Om de knie te koelen gebruikt u een ijspakking of coldpack, of een theedoek met ijsklontjes erin. Let op: leg het ijs of de ijspakking niet op de blote huid, maar op een doek. Zo voorkomt u bevriezing van de huid. Heeft u geen ijs of coldpack, houd de knie dan onder koud, stromend water.
Het is onverstandig om te blijven sporten met vocht in de knie of met een knie die ‘op slot zit’.
Oorzaken
Oorzaken
De binnen- en de buitenmeniscus staan bij veel bewegingen onder grote druk. Bij een draaibeweging tijdens sport of werk, of bij een ongeval kan de druk te groot worden. Dan ontstaat een kleine of een grote scheur.
De kans op een scheur is groter als een meniscus verouderd is. De meniscus bestaat namelijk uit elastisch kraakbeen. Bij het ouder worden neemt de kwaliteit daarvan af. Hierdoor is de meniscus minder elastisch en scheurt gemakkelijker. Een gescheurde meniscus door veroudering hoeft overigens geen klachten te geven.
Onderzoek
Onderzoek
De arts stelt vast of u een meniscusscheur heeft aan de hand van uw klachten en het lichamelijk onderzoek. Hij of zij vraagt wat er is gebeurd, wat u voelt en of u eerder knieklachten heeft gehad. Eventueel wordt een röntgenfoto gemaakt om andere oorzaken voor de klachten uit te sluiten. En als de diagnose nog niet helemaal duidelijk is, kan een MRI-scan nodig zijn. Deze scan maakt met een sterk magnetisch veld details van de binnenkant van uw knie zichtbaar.
Spontane genezing
Spontane genezing
Een meniscusscheur kan spontaan genezen als de scheur in het goed doorbloede buitenste deel van de meniscus zit. Dit herstel duurt enkele maanden. Op jonge leeftijd verloopt deze genezing beter dan op oudere leeftijd.
Behandeling zonder operatie
Behandeling zonder operatie
De behandeling van een gescheurde meniscus zónder slotklachten of mechanische problemen is altijd zónder operatie. Vooral fysiotherapie om de spieren te versterken is heel effectief. De scheur in de meniscus wordt hiermee niet verholpen, maar wel de klachten die u hierbij heeft.
Kijkoperatie
Kijkoperatie
Bij blijvende pijn of ‘slot-klachten’ is een kijkoperatie (artroscopie) verstandig. Bij slotklachten zit uw knie echt op slot; u kunt hem niet meer strekken.
Zo nodig behandelt de orthopedisch chirurg het letsel van de meniscus meteen tijdens de kijkoperatie. Heel soms kan de scheur in de meniscus gehecht worden. Dit heet: meniscopexie. Maar meestal moet een deel van de meniscus verwijderd worden; dat heet partiële meniscectomie.
De orthopedisch chirurg haalt zo min mogelijk weefsel weg, zodat de meniscus zo goed mogelijk zijn schokdempende werking houdt.
Complicaties
Complicaties
Als uw knie toch weer dik wordt, is het belangrijk dat u de activiteiten rustiger opbouwt. Vraag eventueel advies aan uw arts of fysiotherapeut.
Knieklachten bij 50+
Knieklachten bij 50+
Veel mensen komen bij de orthopeed met de verwachting dat ze een MRI-scan of een kijkoperatie (artroscopie) krijgen. Maar recent onderzoek toont aan dat dit meestal niet zinvol is. Sterker nog: het is bewezen dat een artroscopie de ontwikkeling van artrose zelfs kan verergeren.
MRI
Een MRI laat bij mensen boven de 50 jaar eigenlijk altijd afwijkingen zien, ook bij mensen die helemaal geen klachten hebben. Die afwijkingen zijn dan ook lang niet altijd de verklaring voor de klachten. De oorzaak van dit soort klachten is meestal veroudering van het kraakbeen of de meniscus. De orthopeed kan dat goed vaststellen op basis van een gesprek, lichamelijk onderzoek en een gewone röntgenfoto. Een MRI is hiervoor niet nodig.
Artroscopie
Een artroscopie is zinvol als er losse stukjes bot of kraakbeen in het kniegewricht zitten waardoor de knie blokkeert (op slot gaat). Ook bij een plotseling gescheurde meniscus bij een jonge sporter heeft deze knieoperatie zin. Maar bij mensen van 50 jaar en ouder met dit soort klachten blijkt een artroscopie geen verbetering te geven.
Kraakbeen dat verouderd is, is helaas niet met een operatie te repareren. En een operatie waarbij de meniscus geheel of gedeeltelijk verwijderd wordt, kan de ontwikkeling van artrose versnellen. De orthopeed raadt een artroscopie in deze gevallen dan ook af, om onnodig risico en teleurstelling achteraf te voorkomen. Lees meer in de flyer Knieklachten bij 50+.