Gescheurde voorste kruisband
Tijdens het sporten of door een ongelukkige beweging kan de voorste kruisband scheuren (kruisbandruptuur). Het gaat vaak samen met letsels van andere banden, de meniscus of het kraakbeen.
De knie
De knie
De knie is een scharniergewricht. Het bestaat uit twee botdelen: het scheenbeen en het dijbeen. Op de botuiteinden zit een laagje kraakbeen. Deze laag is elastisch en vangt schokken en stoten op, zodat de knie soepel beweegt.
Aan de voorkant van het kniegewricht zit de knieschijf (niet op de afbeelding). Aan de binnen- (mediaal) en buitenkant (lateraal) van de knie zit een meniscus: een soort stootkussen.
Midden in het kniegewricht ligt de voorste kruisband. Deze voorkomt dat het onderbeen tijdens het lopen en het maken van draaibewegingen naar voren schiet. De voorste kruisband geeft samen met de andere banden stabiliteit aan de knie.
Oorzaak
Oorzaak
en scheur in de voorste kruisband komt meestal door een ongeluk of sportletsel. Vaak maakt de knie een extreme draaibeweging, terwijl de voet vaststaat op de grond. Het kan ook ontstaan bij krachtig overstrekken van de knie.
Vooral sporters die veel draai- en sprongbewegingen maken – zoals bij voetbal, skiën, handbal of basketbal – lopen risico op een afgescheurde voorste kruisband. Kruisbandletsel ontstaat vaak als er geen contact is met anderen; als er geen tegenstanders in de buurt zijn.
Klachten
Klachten
Het scheuren van de voorste kruisband voelt alsof er iets knapt in de knie. U heeft een instabiel gevoel in de knie en u kunt door uw knie zakken. Het komt het meest voor bij mensen tussen 15-35 jaar.
Vlak na het scheuren van de voorste kruisband is de knie vaak pijnlijk en dik. Het been is meestal minder goed belastbaar is. Het lichamelijk onderzoek is dan niet goed uit te voeren. Hierdoor kan een behandelaar het letsel in eerste instantie over het hoofd zien. Het is aan te raden om de knie na een aantal dagen opnieuw te laten onderzoeken door de huisarts of een ervaren fysiotherapeut. Als hij of zij denkt aan een gescheurde voorste kruisband, wordt u doorgestuurd naar de orthopedisch chirurg.
Het onderzoek
Het onderzoek
De orthopedisch chirurg stelt eerst vast of de voorste kruisband is gescheurd. Hij doet dit naar aanleiding van uw verhaal en uw klachten. Daarnaast gebruikt hij:
- Lichamelijk onderzoek; o.a. specifieke kruisbandtesten
- Eventueel röntgenfoto’s om een botbreuk uit te sluiten
- Eventueel een MRI-scan
- Eventueel een kijkoperatie (artroscopie)
Behandeling zonder operatie
Behandeling zonder operatie
In eerste instantie is het doel van de behandeling om de pijn en zwelling te verminderen. Soms is het nodig om tijdelijk krukken te gebruiken om de knie te ontlasten. De fysiotherapeut ondersteunt u hierbij. Als het kan start u met oefeningen om de beweging van de knie te verbeteren.
Als de pijn en zwelling afnemen, en de belastbaarheid en de beweging van de knie verbeteren, kunt u ook starten met oefeningen om de stabiliteit van de knie en de kracht van de beenspieren te verbeteren.
Bij een deel van de patiënten leidt deze training – soms samen met het verminderen van hun (sportieve) activiteitenniveau – tot een acceptabele situatie zonder klachten.
Jonge sportieve patiënten die op het oude niveau willen blijven sporten, hebben vaak last van blijvende instabiliteit. Daardoor wordt bij deze categorie eerder gekozen voor vervangen van de voorste kruisband.
Operatie
Operatie
Als de behandeling zonder operatie niet voldoende helpt, kan de orthopedisch chirurg voorstellen om een nieuwe kruisband te plaatsen. Dit kan ook als – naast de kruisband – ook de meniscus gescheurd is. Om de meniscus goed te laten genezen en om nieuwe meniscusscheuren te voorkomen, is het namelijk van belang dat de voorste kruisband goed werkt.
De voorbereiding op de operatie
De operatie gebeurt onder algehele narcose of met een ruggenprik. Bij opname bespreekt u de mogelijkheden en uw keuze met de anesthesist.
De operatie
Bij deze operatie worden twee technieken veel gebruikt:
- De hamstringtechniek. Deze wordt het meest gebruikt. Het gaat via een kijkoperatie (artroscopie).
Bij deze operatietechniek maakt de orthopeed een nieuwe kruisband van twee pezen van de hamstrings. Deze spieren zitten aan de achterkant van uw dijbeen. Tijdens de operatie zet de orthopedisch chirurg de nieuwe kruisband vast met twee schroeven of haakjes. Hiervoor zijn verschillende methoden mogelijk. - Herstel van de voorste kruisband met een deel van de knieschijfpees. Bij deze techniek gebruikt de orthopedisch chirurg het middelste deel van de pees van de knieschijf. Aan beide zijden zit een stukje bot. Deze nieuwe kruisband wordt op de oorspronkelijke plaats van de voorste kruisband geplaatst. Dit gaat via een kijkoperatie (artroscopie). Na de operatie zit er een litteken aan de voorzijde van de knie.
De operatie duurt 1-1,5 uur.
Samen beslissen
Zie voor meer informatie over de behandeling de Keuzekaart Voorste Kruisbandletsel. Deze keuzekaart helpt patiënten om samen met hun arts te beslissen wat de beste behandeling is. Op de keuzekaart staan alle behandelmogelijkheden overzichtelijk op een rij. Met per behandelmogelijkheid het antwoord op belangrijke vragen zoals ‘Helpt de behandeling tegen pijn?’ en ‘Wat zijn de risico’s van de behandeling?’
Zie ook het filmpje met uitleg over de keuzekaarten.
Meer informatie over de operatie
Hoe bereidt u zich voor? Wie geeft welke informatie? Hoe gaat het op de operatiekamer? Wie zijn er aanwezig?
Nabehandeling
De operatie is meestal in dagbehandeling. De eerste dag na de operatie start u met fysiotherapie. U doet oefeningen om de knie weer tot 90 graden te buigen en voldoende te kunnen strekken. Als het buigen, de pijn en de zwelling onder controle zijn, leert u lopen met twee krukken. Daarna kunt u naar huis.
Een kruisbandoperatie is over het algemeen niet erg pijnlijk. U krijgt medicijnen tegen pijn en zwelling.
Complicaties
Complicaties
Ondanks alles, kunnen soms problemen (complicaties) optreden:
- U kunt last krijgen van een doof gevoel naast het litteken. Dit kan ook blijvend zijn.
- Het litteken kan bij knielen gevoelig zijn. Vooral als de knieschijfpees is gebruikt.
- Tijdens de revalidatiefase kan door (relatieve) overbelasting pijn ontstaan in de knieschijfpees. Met fysiotherapie en belastingvermindering kan dit over het algemeen goed worden verholpen.
- Uw knie kan af en toe stijf worden: u kunt hem niet goed buigen of strekken.
- In sommige gevallen moet met een kijkoperatie littekenweefsel worden verwijderd.
- Er is een kleine kans op wondinfectie en trombose.
Contact met arts
Contact met arts
Neem contact op met de arts als:
- De wond gaat lekken
- De hele knie dik of rood wordt en/of meer pijn gaat doen
- U koorts heeft
- Uw kuit dik, warm, rood en/of pijnlijk wordt (tekenen trombosebeen)
Resultaat
Resultaat
Na de operatie en de revalidatie voelt de knie stabieler. Ongeveer 90 procent van de mensen heeft na de operatie geen last meer van het doorzakken van de knie. Nieuw letsel blijft natuurlijk wel mogelijk. De kans op een scheuring in de voorste kruisband is over het algemeen groter bij contactsporten.