Enkelbandletsel
Iedereen verzwikt wel eens zijn enkel. Vaak is de schade beperkt; de enkel is een beetje gezwollen en doet een paar dagen pijn. Daarna kunt u hem weer goed gebruiken. Zijn één of meerdere enkelbanden verrekt of beschadigd, dan is de pijn erger. U kunt niet goed op uw voet staan en de enkel niet goed bewegen. We noemen dat enkelbandletsel.
Wel of geen enkelbandletsel?
Wel of geen enkelbandletsel?
In een gewricht vindt beweging plaats. Het gewricht en het gewrichtskapsel (de gewrichtsbanden en het bindweefsel om het gewricht) bepalen welke bewegingen mogelijk zijn; in welke richting en tot hoe ver.
Een abnormale beweging, zoals het dubbelklappen van de enkel, kneust het gewricht. Zo’n beweging heet een distorsie. Zijn de gewrichtsbanden en het gewrichtskapsel verrekt of ingescheurd, dan is er sprake van enkelbandletsel.
Er kunnen één, twee of drie van de banden aan de buitenzijde van uw enkel beschadigd zijn. Soms ontstaan er ook botbreuken, of kraakbeenschade.
Onderzoek
Onderzoek
Vertel uw arts hoe u door uw enkel ging. De orthopeed gebruikt verschillende testen om de stabiliteit van het gewricht te bepalen en vast te stellen of u enkelbandletsel heeft. Eventueel laat hij of zij een röntgenfoto maken om botbreuken uit te sluiten.
Gevolgen
Gevolgen
Enkelbandletsel doet pijn. Doorlopen is meestal niet mogelijk. Vaak wordt de enkel meteen dik door de weefselschade. Meestal zijn ook bloedvaatjes beschadigd. Daardoor wordt de enkel blauw. Het beschadigde weefsel heeft tijd nodig om te herstellen. Is dit herstel niet voldoende, dan blijft de enkel zwak en is de kans op nieuw letsel groot.
Behandeling
Behandeling
Wat kunt u zelf doen?
Om het herstel te versnellen, is het belangrijk de zwelling te beperken. Daarvoor volgt u na een enkelbandletsel de RICE-regel. De vier letters staan voor:
- Rest (rust): ontzie de enkel en probeer er zo weinig mogelijk op te staan. Als u staat, steunt u zo min mogelijk op de pijnlijke enkel.
- Ice (ijs): koel de enkel minstens 15 minuten. Gebruik hiervoor een cold-pack, een washandje met ijsklontjes of stromend, koud water. Leg altijd een theedoek of dunne handdoek tussen uw huid en het ijs om bevriezing te voorkomen.
- Compression (drukverband): na het koelen geeft een drukverband de enkel stevigheid en tegendruk tegen de zwelling.
- Elevation (hoog houden): houd de enkel zo veel mogelijk omhoog (vooral de eerste 48 uur) en laat hem zo weinig mogelijk naar beneden hangen. Dan blijft de zwelling beperkt.
Binnen enkel dagen neemt de zwelling af.
Bij ernstig enkelbandletsel met veel schade aan de enkelbanden of het gewrichtskapsel, duurt het herstel langer. Uw arts kan u adviseren om de enkel te belasten op geleide van de pijn. Een verband van tape of een brace geeft meestal voldoende steun. Soms kan gips in de eerste fase helpen.
Als het enkelbandletsel blijvende instabiliteit geeft, dan is soms een operatie nodig. Dan worden de banden van de enkel weer vast gemaakt of een nieuwe enkelband gemaakt (enkelbandplastiek).
Revalidatie
Revalidatie
Het herstel bestaat uit drie fasen:
- Rust, bescherming en vermindering van de zwelling. Deze fase start direct nadat u door uw enkel ging. Daarom is het belangrijk dat u direct de RICE-regel toepast.
- Oefeningen voor het herstel van de balans, coördinatie, beweeglijkheid en kracht. De oefeningen richten zich op het gewrichtskapsel en op de spieren. U leert deze oefeningen van een fysiotherapeut, folder of app. Het is belangrijk om zelf actief aan de slag te gaan met deze oefeningen.
- U pakt uw dagelijkse activiteiten weer op. Later ook het sporten. Ook na herstel is oefenen belangrijk om herhaling te voorkomen.
Herhaling voorkomen
Herhaling voorkomen
Het is belangrijk dat u het hele revalidatieproces doorloopt en niet te hard van stapel loopt. Zo voorkomt u herhaling, chronische pijnklachten, aanhoudende instabiliteit en op lange termijn artrose (kraakbeenslijtage).
Luister naar de signalen van uw lichaam; heeft u pijn of bent u moe, doe het dan rustiger aan!
Het nut van tape of braces tijdens sport is wetenschappelijk niet bewezen, maar het lijkt dat sporters minder vaak opnieuw enkelbandletsel oplopen als zij in de eerste periode na het letsel een brace gebruiken tijdens het sporten. Ook staat vast dat balans- en coördinatie-oefeningen belangrijk zijn. Ook als u sporttape of een sportbrace gebruikt.