Kraakbeenletsel in de knie

Mensen met kraakbeenletsel kunnen klagen over:

• Pijn
• Het gevoel dat het gewricht niet soepel beweegt
• Slotklachten; het gewricht blijft langere tijd vast zitten
• Dikker worden van het gewricht
• Warm aanvoelen van het gewricht

Het kan zijn dat u helemaal geen klachten heeft van een kraakbeenletsel en dat het toevallig wordt ontdekt. Bijvoorbeeld op een MRI of tijdens een kijkoperatie.

Een kraakbeenletsel is natuurlijk niet altijd te voorkomen. Als u klachten heeft, kan uw huisarts u verwijzen naar een orthopedisch chirurg. Hij of zij zal uw gewricht onderzoeken en eventueel aanvullend onderzoek laten doen. Daarbij kunt u denken aan een röntgenfoto of een MRI. Hierop is te zien of uw kraakbeen beschadigd is.

Als het letsel groter is, of de behandeling zonder operatie niet genoeg helpt, is een operatie mogelijk de oplossing. Daarbij zijn verschillende technieken mogelijk. De Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) heeft hiervoor een advies geschreven.

De operatie van grotere kraakbeenletsels (groter dan 2 cm2) gebeurt in een beperkt aantal ziekenhuizen in Nederland: UMC Utrecht, UMC Maastricht, UMC/Martini Groningen, ETZ Tilburg. Deze centra voldoen aan de eisen.

Operatietechnieken

• Microfractuur / Beenmerg Stimulatie Techniek
  Bij deze techniek maken we gebruik van het vermogen van stamcellen in het beenmerg om schade te herstellen.
  Tijdens een kijkoperatie (artroscopie) maakt de orthopeed het beschadigde kraakbeen tot op het bot schoon. Hij of zij maakt kleine gaatjes in het bot onder het kraakbeenletsel. Hierdoor verplaatsen de stamcellen vanuit het beenmerg zich naar het letsel om daar herstelweefsel te maken. Het herstelweefsel bestaat voornamelijk uit litteken-kraakbeenweefsel (fibrocartilagineus weefsel). Uit onderzoek blijkt dat dit litteken-kraakbeen minder stevig is dan het onbeschadigde kraakbeen. Daarom is deze techniek vooral geschikt voor letsels die kleiner zijn dan 2 cm2.
• Osteochondrale Autologe Transplantatie (OATS) of mozaïekplastiek
  Bij deze techniek plaatst de orthopeed 1 of meerdere cilindervormige kraakbeenpluggen in het letsel. Deze kraakbeenpluggen haalt de orthopeed – met een soort appelboor – uit een deel van de knie waar geen steunfunctie is. Het aantal pluggen hangt af van de grootte van het letsel.
  Als er een groot kraakbeenletsel is (groter dan 2 cm2), zijn meerdere pluggen nodig om het goed op te vullen. Dat noemen we een mozaïekplastiek. Er blijft dan een forse beschadiging over op de plek waar de cilinders vandaan komen en het is moeilijk om het oppervlak gelijkmatig te herstellen. Daarom wordt ook deze techniek vaker gebruikt bij letsels die niet te groot zijn.
• Osteochondrale Allograft
  Bij deze techniek plaatst de orthopeed kraakbeen van een overledene (donor) in het letsel. Een nadeel van deze operatie is dat het geen ‘eigen’ weefsel is. In Nederland is deze techniek voor de behandeling van kraakbeenletsel niet of nauwelijks beschikbaar.
• Kraakbeen Celtherapie (kraakbeentransplantatie)
  Voor deze techniek zijn twee operaties nodig. Tijdens de eerste haalt de orthopeed stukjes kraakbeen via een kijkoperatie uit het lichaam. Hieruit worden cellen vrijgemaakt die in een speciaal laboratorium worden vermeerderd. Na 6-8 weken worden deze cellen tijdens een tweede operatie in het kraakbeenletsel teruggeplaatst.
  Met onderzoek is vastgesteld dat het weefsel dat na deze behandeling teruggroeit meer lijkt op het normale kraakbeen. Het is daardoor ook steviger.
  Deze techniek is vooral geschikt voor letsels van 2 cm2 en groter. Als er ook andere letsels in de knie zijn, herstelt de orthopeed die ook. Een meniscusscheur wordt bij voorkeur gehecht. Een kapotte kruisband wordt vervangen. En een te grote X of O stand van het been wordt naar een neutrale stand teruggebracht. Het kan zijn dat de revalidatie er door deze extra letsels iets anders uitziet. Uw orthopedisch chirurg zal u dat dan uitleggen.
  In het laboratorium en in de praktijk is duidelijk bewijs geleverd dat de behandeling van kraakbeenletsels met behulp van ‘eigen’ gekweekte kraakbeencellen (celtherapie) goede resultaten op kan leveren. Zorgverzekeraars in Nederland hebben in 2010 besloten celtherapie voor kraakbeendefecten te vergoeden.

Na de operatie van een kraakbeenletsel in de knie, is een lange periode van fysiotherapie nodig (8 maanden tot 1 jaar). Eén van de redenen hiervoor is dat het nieuwe kraakbeen heel langzaam groeit.

Afhankelijk van de plaats van het letsel mag u na de operatie kortere of langere tijd minder met uw knie doen. De functie en belasting wordt langzaam, en onder begeleiding van de fysiotherapeut opgevoerd.
Na de eerst opbouwfase volgt een (langere) fase waarin u de knie steeds intensiever belast. Uiteindelijk kunt u waarschijnlijk zelfs weer sporten.

Er zijn verschillende digitale hulpmiddelen (apps) die u en uw fysiotherapeut kunnen helpen tijdens de revalidatie. Vraag uw orthopeed hiernaar!